2o ΠΕΙΡΑΜΑΤΙΚΟ ΓΥΜΝΑΣΙΟ ΘΕΣΣΑΛΟΝΙΚΗΣ

ΤΙΜΗΤΙΚΗ ΕΚΔΗΛΩΣΗ ΓΙΑ ΤΟΥΣ ΤΡΕΙΣ ΙΕΡΑΡΧΕΣ

Την Παρασκευή 29 Ιανουαρίου 2010, οι Μαθητές της Α΄ τάξης του 2 Πειραματικού Γυμνασίου παρουσίασαν στην αίθουσα πολλαπλών χρήσεων του Σχολείου, επί της Κλεάνθους 30, μία εορταστική τιμητική εκδήλωση για τους Τρεις Ιεράρχες σε συνδυασμό με το Πρόγραμμα περιβαλλοντικής το οποίο εκπόνησαν με θέμα «Θεολογία – Οικολογία, μια θεολογική απάντηση στο Οικολογικό πρόβλημα με βάση τα αγιογραφικά, αγιοπατερικά και λειτουργικά μας κείμενα».
Υπεύθυνες της εορταστικής εκδήλωσης η θεολόγος Σμαράγδα Φαρίδου και η καθηγήτρια οικιακής οικονομίας Χριστίνα Γιαννακούλα.
Στο πρώτο μέρος έγινε παρουσίαση (power point) της ζωής και του έργου των Τριών Μεγάλων Πατέρων και Οικουμενικών Διδασκάλων της Εκκλησίας μας, δίνοντας περισσότερο έμφαση στα οικολογικά μηνύματα της διδασκαλίας τους , ενώ στο δεύτερο μέρος παρουσιάστηκε ένα μονόπρακτο θεατρικό του Βασίλη Αναστασιάδη με θέμα: Η κυρά φύση με τα επτά παιδιά της και ο κακός… ρύπος.
Σας παρουσιάζουμε κάποιες από τις διαφάνειες της παρουσίασης:

1. Οι Μεγάλοι Πατέρες και Διδάσκαλοι της Εκκλησίας μας Τρεις Ιεράρχες, ακολουθώντας την ίδια με τον Κύριό μας στάση σεβασμού, αγάπης και φιλίας προς τη φύση, ήξεραν να σταματούν μπροστά στα θαυμάσια της φύσης και να τα προσεγγίζουν με φιλική διάθεση.
Οι Τρεις Ιεράρχες έχοντας ευαισθησία σε θέματα οικολογικού προβληματισμού, δεν παρέλειψαν στα συγγράμματά τους να αναφερθούν σε αυτό το μεγάλο θέμα, άλλος περισσότερο και άλλος λιγότερο, γνωρίζοντας τη διαχρονική αξία της κτίσεως.

2. Προέχει το έργο του ειδήμονα Μ. Βασιλείου, ο οποίος στο έργο του Θ΄ Ομιλίαι εις την Εξαήμερον, που το βρίσκουμε στον 29ο τόμο της Ελληνικής Πατρολογίας, αποδεικνύει την ερευνητική του διάθεση, και το ενδιαφέρον του για μελέτη της φύσης, που ξεκινάει από το μικρό έντομο και φτάνει μέχρι τα θηρία του δρυμού και τα κήτη του ωκεανού.

3. Στην 9η Ομιλία του ο Μ. Βασίλειος μας προβάλλει τα ζώα ως παράδειγμα σωστής χρήσεως της φύσεως, εργατικότητας και αλληλοσεβασμού των γονέων – παιδιών.
Το παράδειγμα του μερμηγκιού, καθώς και το παράδειγμα του σκύλου, που είναι πιστός στο αφεντικό του και ξέρει να δείχνει ευγνωμοσύνη, σε αντίθεση προς πολλούς ανθρώπους που φέρονται αγνώμονα προς το Δημιουργό Θεό.
Οι λόγοι του Μ. Βασιλείου προς την Εξαήμερο προσφέρουν ένα περιεχόμενο θεολογικής οικολογίας στον αναγνώστη.

4. Όποιος μελετάει αυτό το έργο μένει έκπληκτος από την ευρύτητα της επιστημονικής συγκροτήσεώς του.
Όχι μόνο γνωρίζει τα προβλήματα της επιστήμης, αλλά προχωρεί και στη λύση τους. Με την έρευνα και την παρατήρηση.
Το σπουδαίο είναι ότι χρησιμοποιούσε όλο αυτό το πλήθος των γνώσεών του για να εξαίρει το μεγαλείο του Θεού, να οικοδομεί το ακροατήριο στην κατά Χριστό πίστη και ζωή. Γι’ αυτό άλλωστε και διακήρυττε: «Ουδείς ενώπιον Θεού επιστήμων, ο μη εις δόξαν Θεού τη επιστήμη κεχρήμενος».

5.Παραθέτουμε ένα δείγμα γραφής από την 8η Ομιλία , κεφάλαιο 5ο , για τη φροντίδα των νεαρών πελαργών προς τους γονείς τους: «Οι πελαργοί, όταν ο γονιός τους γυμνωθεί τελείως από την πτερόρροια του γήρατος, τον βάζουν ανάμεσά τους και τον ζεσταίνουν με τα φτερά τους.

6. «...Και του ετοιμάζουν τις τροφές σε αφθονία και τον βοηθούν όσο γίνεται, ακόμη και στην πτήση, σηκώνοντάς τον απαλά με την πτέρυγα, ο ένας από τα δεξιά κι ο άλλος από τα αριστερά. Και τούτο είναι τόσο πασίγνωστο, ώστε μερικοί και την ανταπόδοση των ευεργεσιών την ονομάζουν αντιπελάργωση».

7. Η αγάπη του προς τη φύση είναι διάχυτη και στην επιστολή του που έστειλε στο φίλο του Γρηγόριο Θεολόγο, όταν βρισκόταν σ’ ένα ωραίο ερημικό μέρος κοντά στον Ίρη ποταμό. Η τοποθεσία ήταν «κατάφυτη με γάργαρα νερά του ποταμού Ίρη, ιδανικό περιβάλλον για μελέτη, απαλλαγμένο από τους θορύβους της πόλεως, γεμάτο από διάφορα ζώα, κοπάδια ελάφια και άγριες γίδες, λαγούς και άλλα τέτοια ζώα…».

8. ΓΡΗΓΟΡΙΟΣ Ο ΘΕΟΛΟΓΟΣ:
Αποφυγή εχθρικής συμπεριφοράς προς τη φύση, αποφυγή της πλεονεξίας και συμμόρφωση προς το τιμητικό αξίωμά μας, ως προστάτες της φύσεως.
«Ο Λόγος του Θεού ως καλλιτέχνης συνέδεσε τα πάντα, ώστε να γίνουν όπως ονομάζονται, δηλαδή κόσμος (στολίδι) και απρόσιτη ομορφιά και κανείς δε θα μπορέσει ποτέ να επινοήσει κάτι, που να είναι λαμπρότερο και μεγαλοπρεπέστερο από αυτόν». (Γρηγόριος ο Θεολόγος).

9 Ο άνθρωπος αποκλειστικά αίτιος της οικολογικής καταστροφής.
Δεν είδε τον κόσμο ως δωρεά και ευλογία του Θεού, αλλά ως αντικείμενο εκμεταλλεύσεως και καταδυναστεύσεως, για να ικανοποιήσει τις επιθυμίες του. Η διττή εντολή του Θεού προς τον άνθρωπο ήταν: Ο άνθρωπος α) να εργάζεται και β) να φυλάσσει το φυσικό περιβάλλον. Να σπέρνει και να θερίζει, ταυτόχρονα όμως και να φροντίζει τη γη. Σωστή διαχείριση της κτίσης χωρίς ταυτόχρονη προστασία της δεν είναι δυνατή.

10. Από την αρχή της Δημιουργίας ο Θεός ρυθμίζει το ρόλο αλλά και τα όρια του ανθρώπου επί της όλης δημιουργίας. Δεν του προσφέρεται δηλαδή όλη η φύση εν λευκώ να την κάνει ό, τι θέλει, αλλά του δίνεται για να την καλλιεργεί, να ζει με τα προϊόντα της και συγχρόνως να τη διαφυλάσσει και να την προστατεύει. Το δικαίωμα της εκμετάλλευσης περιορίζεται από το καθήκον της φύλαξης και προστασίας της γης από την καταστροφή!

11. Κατά την ορθόδοξη θεολογία λοιπόν, υπάρχει ενότητα ανθρώπου και δημιουργίας μόνο στην κατά φύση χρήση της δημιουργίας. Ο Χριστιανός οφείλει να λέει όχι στην καταστροφική εκμετάλλευση της φύσης. Όμως, όποτε ο άνθρωπος δεν τηρεί τη διττή εντολή του Θεού και δε συμπεριφέρεται σωστά στο χώρο που τοποθετήθηκε, δέχεται τις συνέπειες της παρακοής.

12. Παντού, σε όλη την ορθόδοξη θεολογία κτίση και άνθρωπος βρίσκονται σε αλληλεπίδραση και αλληλεξάρτηση κατά την πορεία τους μέσα στην ιστορία και στο χρόνο. Η κτίση παρουσιάζεται ως θύμα, γιατί εξαιτίας του ανθρώπου χάνει την αρχική θέση της. Γι’ αυτό παρουσιάζονται τα θηρία και όλα τα ζώα της γης να περιφρονούν τον άνθρωπο, αμέσως μετά την παρακοή του. Η αλλοίωση της σχέσης με το Θεό, αλλοιώνει και τη σχέση με τον κόσμο. Το ηθικό κακό συνεπιφέρει το φυσικό κακό. Το οικολογικό πρόβλημα επομένως δεν είναι τίποτε άλλο παρά συνέπεια της διαφθοράς της κυριαρχικότητας του ανθρώπου επί του φυσικού περιβάλλοντος. Και όπως ο άνθρωπος ευθύνεται για την πτώση της, έτσι ο άνθρωπος υποχρεούται - με τη σωστή συμπεριφορά του απέναντί της - και για την επανόρθωση!

13. ΙΩΑΝΝΗΣ Ο ΧΡΥΣΟΣΤΟΜΟΣ:

«ολόκληρη η κτίση είναι σκυθρωπή και, αν κάποιος θελήσει να βρει το στεναγμό της, θα διαπιστώσει ότι ο άνθρωπος στενάζει εξαιτίας της φθοράς. Μαζί του στενάζει και η γη, επειδή και αυτή παρασύρθηκε στη φθορά. Η θάλασσα οδύρεται γιατί, αν και δημιουργήθηκε καλή λίαν από το Θεό, όμως, μετά την αμαρτία του ανθρώπου έγινε τάφος για πολλούς. Ο ήλιος σκυθρωπάζει, γιατί δίνει φως σ’ αυτούς που δε βλέπουν το Δημιουργό του. Τα αστέρια και το φεγγάρι στενάζουν, γιατί δε μπορούν να πείσουν ότι την αρμονική συνύπαρξή τους την οφείλουν στο δημιουργό τους. Στενάζουν και τα ζώα, γιατί όχι μόνο είναι δούλοι στον άνθρωπο, αλλά και γιατί σφάζονται και προσφέρονται θυσία στα είδωλα. Έτσι ο θρήνος της κτίσεως είναι κοινός και προέρχεται από παντού».

14. Ας σταθούμε τώρα προσεκτικότερα στα κείμενα της Θείας Λειτουργίας των δύο μεγάλων Ιεραρχών μας, του «εκ Καισαρείας και Καππαδόκων χώρας, Βασιλείου του Μεγάλου», αλλά και του «την γλώτταν και την καρδίαν χρυσού», «τρισμάκαρος» Ιωάννου Χρυσοστόμου. Αμέσως θα διαπιστώσουμε σ’ αυτά μια προσφορά, παιδαγωγικού χαρακτήρα, «περιβαλλοντικής» αγωγής.

15. Δεν είναι τυχαίο που ένα από τα πρώτα αιτήματα στην αρχή της Θ. Λειτουργίας του Ιωάννου Χρυσοστόμου, αλλά και του Μ. Βασιλείου, είναι και το «Υπέρ της ειρήνης του σύμπαντος κόσμου», μια ευχή που επεξηγείται περισσότερο με τις επόμενες ευχές: «υπέρ ευκρασίας αέρων, ευφορίας των καρπών της γης…», «υπέρ πλεόντων, οδοιπορούντων, νοσούντων, καμνόντων, αιχμαλώτων…». Πρόκειται για μια ευχή – διδαχή, που μας προτρέπει για μια αγαπητική σχέση προς όλα όσα πλαισιώνουν τον πλανήτη μας, που προτρέπει όλα τα Δημιουργήματα για μια προσέγγιση στη χαρά του Δημιουργού τους.